Gisteravond speelde ‘Prometheus geboeid’ van Aeschylos in het grote theater van Epidavros.
Aeschylos schreef 3 stukken over Prometheus, maar van de andere 2 is nauwlijks iets bewaard gebleven.
‘Prometheus geboeid’ laat ons het lijden van de god, die de mensheid het vuur bracht, zien.
Prometheus, de creatieve vooruitdenker, stal het vuur van oppergod Zeus en gaf het aan de mensen. Deze Titanenzoon, hielp zijn neef en vriend Zeus op de troon om het derde godengeslacht te leiden, de Olympishe goden. Hun taak was, geholpen door de halfgoden en heroën, om de mensheid te helpen in de overgang naar een bewust zielenleven. Maar Zeus, belust op zijn macht, onthield het mensengeslacht het goddelijk vuur. Hij wilde de eéndagsvliegen, het mensengeslacht, vernietigen en een nieuw geslacht oprichten. Prometheus stak daar een stokje voor en bracht de mensen het goddelijk vuur waardoor het denken zich in de mens kon ontwikkelen.
De eerste mensen waren ziende blind,
Horende doof; als schimmen in een droom
Leefden ze doelloos voort van dag tot dag,
In opperste verwarring; stenen huizen,
Beschermd tegen de zon, kenden ze niet
Noch timmerwerk; ze woonden in de grond,
In diepe holen, als een dierenzwerm,
Ver van de zon.
Een zeker teken dat het winter was of bloembezaaide lente,
Of vruchtenrijke zomer, was er niet;
Ze deden alles zonder inzicht
Tot ik hen leerde waar de sterren onder-
En opgingen – zo moeilijk om te duiden.
Ook de getallen, die triomf van kennis,
Bedacht ik voor ze, en de kunst van ’t schrijven
Die alles een geheugen geeft, de moeder
Der Muzen. – Ook ik heb wilde beesten
Als eerste onder het juk weten te brengen
Zodat ze met hun zadels en hun teugels
De mens het zwaarste werk uit handen namen.
Ik spande voor de wagen lijdzaam ’t paard
Als pronkjuweel van rijkdom en weelde.
Ik, enkel ik, ontdekte voor het scheepsvolk
De zeil-gewiekte wagens voor hun zeereis.
Al deze vindingen dacht ik, och arme,
Uit voor de mensheid: voor mezelf weet ik
Niet één list om te ontkomen aan dit leed.
En nog veel meer gaf Prometheus de mensen mee, de aardschatten van brons, ijzer, zilver en goud, de kunsten, hoe ze moesten vergaderen, pijnstillende middelen, de verklaring van dromen. Kortom, de mens heeft al zijn kennis van Prometheus. 
Deze rebellie kwam hem echter duur te staan. Voor straf liet Zeus, Prometheus vastbinden aan een rots in de verre Kaukasus. Met ijzeren en niet los te maken boeien ketende Hephaistos hem vast aan het gesteente. Prometheus was een God en kon niet sterven, maar lijden zou zijn lot zijn voor héél lang. Maar Prometheus kende een geheim. Hij wist welke vrouw aan Zeus een zoon zou baren die zijn heerschappij omver zou werpen. Zeus wilde dit geheim dolgraag weten, maar Prometheus gaf het niet prijs. Daarop verzwaarde Zeus de straf. Een arend vrat iedere dag aan de lever van Prometheus, die daardoor helse pijnen leed en in de nacht groeide de lever weer aan.
Io , de gehoornde maagd kwam vluchtend voor de horzel, die haar achterna zat, langs Prometheus. Hera, de vrouw van Zeus had het meisje gestraft omdat haar man verliefd was op deze schone maagd. Zij wilde echter niets van Zeus avances weten en geplaagd door de horzel zwerft ze over de wereld. Prometheus vertelt haar haar toekomst waarin ze nog een lange zwerftocht vol gevaren zal moeten volbrengen voor ze uiteindelijk rust zal vinden en een zoon baren. Uit de 13e generatie van haar geslacht zal de verlosser van Prometheus geboren worden: Herakles.
Deze mythe herinnert aan dat stadium in de evolutie van de mens toen het dierlijke deel van hem de goddelijke vonk ontving en de mens een god werd, die goed en kwaad kende. Alle gaven die Prometheus de mensheid schonk konden alleen tot bloei komen in de ontwakende ik-geest. En Io is die ontwakende ik-geest en ze is op de vlucht gejaagd door Hera’s haat.
Io betekent ik.
Herakles is de zoveelste held na Perseus en Theseus die de demonen van de oude generaties te lijf gaat. Pas dan kan het denken zich in de mens volledig ontwikkelen.
De adelaar en de lever: Zeus probeert de moed van Prometheus aan te tasten want volgens de oude Grieken zetelden moed en kracht in de lever. De adelaar, het alziend oog, de goddelijke macht pikt zijn moed, maar Prometheus geeft niet op, hij laat zijn moed telkens weer groeien. Pas als de mensheid klaar is voor het hogere denken wordt Prometheus bevrijd en kan de ontwikkeling een groeispurt nemen. Herakles draagt als afstammeling van Io, de ontwakende ik-kracht in zich en als representant van het nieuwe, verstandelijke bewustzijn is hij de bestrijder van de oude bewustzijnsmachten zoals mythologische monsters en de Amazonen. Want met de denkkracht begon ook het patriarchale tijdperk.
De mythe van Prometheus is een allegorie voor de pelgrimstocht van de mens, waarin het denken de held is, die kwade machten overwint en uiteindelijk zijn staat van wijsheid en vrijheid herwint.
Bronnen
Aeschylos: Prometheus geboeid in vertaling van Gerrit Komrij
Willem Frederik Hermans: Hellas
Robert Graves: Griekse Mythen
http://www.theosofie.net/sunrise/sunrise2008/prometheus.html
Prometheus is populair als logo of naam voor studenten- of schaakverenigingen, uitgeverijen. Hiernaast staat het logo van de National Technical University of Athens. Voor hen betekent Prometheus: hij die de mensheid iets goeds bracht en die missie draagt de universiteit ook uit.
Mij doet deze mythe meteen denken aan de perikelen van innovatie. Wie heeft er wel eens meegemaakt dat je een heel goed idee hebt voor je team, organisatie of vereniging en niemand wil het oppakken? Sterker nog, je wordt tegengewerkt. Er is nog geen draagvlak. Je moet wachten, lijden en de moed erin houden en ondertussen draagvlak creëren, zodat het zaadje dat je plant op het juiste moment kan ontkiemen.
Wat breng jij de mensheid? Wanneer ben jij een rebel? Wanneer toon jij doorzettingsvermogen? Welke tegenslagen heb je overwonnen? Welk vuur ontbrandt in jou? Zomaar wat vragen die opkomen naar aanleiding van deze mythe.
En ik…ik help anderen om hun talenten te onthullen, waardoor ze meer zelfvertrouwen hebben om iets moois voor de mensheid neer te zetten. Ik onthul mijn eigen talenten en geef ze vorm. Daarmee breng ik de wereld schoonheid en liefde voor al het leven.
